Anekdote 10: Soms gaat het mis 1 - Amsterdam Nieuw West - voorjaar 2019

De StadmakersCooperatie is een vereniging, net als een voetbalvereniging maar met de mogelijkheid om te ondernemen. Deze rechtspersoon kan handelen zoals een BV dat kan: mensen aannemen, panden huren of kopen, winst maken, BTW terugkrijgen. Ze kan ook opdrachten aannemen en inschrijven op aanbestedingen.

In het begin van de Stadmakerscooperatie hadden we bedacht om dat laatste te doen: kijken op Tenderned, een site waar alle aanbestedingen van de overheid op worden gepubliceerd, of er aanbestede opdrachten waren waar wij op konden inschrijven met lokale stadmakers. Een speeltuin in Ede kan natuurlijk door Piet de Boer Buiten Objecten bv uit Maassluis worden gemaakt maar misschien ook wel door een lokale buurtcoöperatie of de StadmakersCooperatie, die werkt met lokale stadmakers.

De gemeente Amsterdam, Stadsdeel Nieuw West nam contact op over een aanbesteding voor een Placemaking Project. We besloten om met een groep Amsterdamse stadmakers in te schrijven met de StadmakersCooperatie als penvoerder en hoofdaannemer. Het schrijven van een indieningsdocument is geen sinecure maar we hadden een Amsterdams lid van de coöperatie die dit werk eerder voor de Wereldbank had gedaan.

Het werd een mooi stuk, we kregen de opdracht van € 60.000 om op 4 plekken, parken en pleinen, te gaan placemaken: bewoners betrekken, mobiliseren en verbinden. Dat lijkt veel geld maar dat is het niet, het is ongeveer de helft, zo niet een kwart, van wat je nodig hebt maar we gingen doen wat we konden.

Het team bij de gemeente waar we mee samenwerkten was van de afdeling cultuur en we kenden er een aantal al lang. We bespraken, heel indringend, hoe we wilden werken, dat je niet bottom-up kunt werken op een topdown manier, dat het organisch moet, afhankelijk is van wie en wat je tegenkomt. Dat als je bewoners echt wil betrekken en een rol wil geven, dat je dan niet alles van tevoren al vast kunt leggen. We lieten dit zelfs in het contract vastleggen, ontbijtend met het team in Turkse koffietentje in Nieuw West. Het was leuk, het ging iets moois worden.

Letterlijk op de tweede dag van het project kreeg Teun een telefoontje van J.: zij was ¨extern aangetrokken om dit project te managen en er op toe te zien dat wij de afspraken nakwamen¨ Het team van de gemeente viel nu onder haar en wij mochten alleen nog via haar met hen communiceren. We moesten verslagen maken van alle gesprekken die we op straat voerden, wekelijks rapporteren en nee, ze wilde niet in de team groepsapp.

Teun probeerde nog even iets van een gesprek te hebben door haar te vragen of ze begreep wat Placemaking is, of, tenminste, hoe zij dat zag. Het was ¨niet haar opdracht¨ om dat te weten maar om ervoor te zorgen dat wij ons aan de contractuele afspraken, planning en rapportage hielden. Het gesprek was ongeveer 4 minuten oud toen hij besloot haar te vertellen dat ze met haar planning en rapportage en afspraken kon doen wat ze wilde maar dat ze dat maar zonder hem moest doen.

Het was een verbijsterende ervaring, we hadden nog nooit zoiets meegemaakt. Alleen al dat er een ¨externe” werd ingehuurd, de wethouder had zich net nog in de raad moeten verantwoorden voor de immer stijgende kosten voor ¨inhuur derden¨. De kilte, het onbegrip, de arrogantie, het systemische, de nepzekerheden. Maar het was ook wezenlijk: het was een gemeente die zegt placemaking te willen doen, ¨bottom up, participatie, met de burgers, dichterbij, ruimte geven, blablabla¨, en dat dan op een topdown manier waar menig 18-eeuwse regent met bewondering naar zou kijken.

Intussen waren 4 groepjes Stadmakers begonnen in de parken. Lokale initiatiefnemers die met mensen in gesprek gingen, thuis werden uitgenodigd op de thee, plannen maakten voor leuke dingen in de parken, voorlezen, muziek, samenkomsten. De wekelijkse rapportage moest via ons en ik nam het van Teun over, met goede moed en optimisme.

Dat duurde ongeveer 4 dagen. Ieder gesprek met een bewoners moest in een excel sheet worden vastgelegd, alles wat we deden was niet goed, te laat, niet afgestemd, te veel afgestemd, niet zoals in het contract stond. Onze mensen kwamen woedend en huilend uit vergaderingen.

De gemeente trok de opdracht in. We hebben veel nagedacht over wat er echt speelde. De initiële opdrachtgever was intern in iets terechtgekomen en wij hadden de indruk dat dit project, zijn kindje, kapot moest. Het ging niet over de bewoners van Nieuw West, over alle toffe ideeën die er waren ontstaan, glimpjes van hoop bij mensen dat er eindelijk iets leuks en goed ging gebeuren, dat er naar hen geluisterd werd, dat ze iets konden met hun ideeën voor de buurt. Het was interne Amsterdamse politiek.